Yunanistan'in Paleoantropolojisi

Evolutionary Anthropology dergisinin son sayisinda The Paleoanthropology of Greece (Yunanistan'in Paleoanthropolojisi) adli derli toplu guzel bir yayin cikti. Bu yayin Yunanistan'in ozellikle detayli bir Paleolitik lokalite, bulunutu ve calisma kaydini veriyor ve guncelliyor. Turkiye icin de boyle bir yayinin yazilmasi sart, bunu bir plan olarak kenara koydum, zaman ve firsat olursa mutlaka yazacagim. 
Avrupa'nin paleoantropolojisi ve paleolitik arkeolojisi 20. yy'nin baslarinda detayli bir bicimde guncellenmisti. Makalenin yazari, Avrupa'nin acik ve net biri bicimde 20.yy'in baslarinda paleoantropolojik kaydinin iyi tutuldugunu ancak guneydogu kosesi yani Yunanistan'in bundan uzak kaldigini vurguluyor. Buna karsin, Yunanistan ozellikle insan evrimi acisindan Avrupa'nin en onemli koselerinden biri, Afrika ve avrupa, Asya ve avrupa gibi onemli goc yollari uzerinde yer aliyor. Ozellikle buzul donemleri boyunca faunal ve floral degisimlerin odak noktalarindan biri Yunanistan. 

Yunanistan'in insan evrimine dair en eski Paleolitik kaydi yaklasik Orta Gec Pleistosene iniyor yani yaklasik 350-400 bin yil oncesine. Bununla birlikte bu tarihten 10 bin yil arasinda degisik zaman dilimlerine tarihlendirilen bircok arkeolojik lokalite ve magara mevcut. Yunanistan'da Nenadertaal ve modern sapiense ait arkeolojik buluntular da var. Bol olarak da el baltasi ve diger tip tas aletler materyal kayitlarina girmis. Tas alet kulturleri Orta Dogu ile benzerlikler gosteriyor. Ozellikle Neanderthallere ait Mousterian teknolojisine ait tas alet kulturu Zagros Musterian aletleri ile benzesiyor. 
Modern insan kalintilari arasinda modern sapiens ve Homo heidelbergensis ile Neanderthal bulunutlari kayitlar arasinda. 1960 yilinda bir grup koylu tarafindan Yunanistan'in kuzeyinde kesfedilen Petralona adami en unlu insan fosilleri arasinda yer aliyor. Bu fosil bir kafatasi ve Avrupa'da bulunmus en butun kafataslairndan biri. Yapilan tarihlendirme calismalari sonucu Petralona kafatasi 670 bin ile 240-160 bin yillari arasina tarihlendirildi. Arastirmacilar arasinda ise 250 bin yil yasinda olduguna dair genel bir kani olustu. Petralona adami ile birlikte net bir kulturel kalintiya rastlanmadi. Sadece bazi tas ve kemik aletler bulundu.  Chris Stringer bu kafatasinin Afrika ve Avrupa arasinda ozellikler tasidigini ve arhaic Homo sapiens olabilecegini onerdi. Fakat daha sonraki calismalar Petralona adaminin Homo heidelbergensis turune ait oldugunu gosterdi. Avrupa'daki diger buluntular ile birlikte Homo heidelbergensis, Nenadertal insanin en erken uyeleri ve potansiyel atalari olarak dusunulmektedir. Nenadertaller ile benzer yuz ozelliklerine sahiptir. Ancak Afrikali paleolitik modern sapiensleri ile de benzerlikler tasimaktadir. 
Bununla birlitke Yunanistan'da bircok magara ve arkeolojik kalinti mevcuttur. 


Bu calisma Yunanistan'in paleoantropolojik zenginligini derli toplu bir bicimde ortaya koymus, daha fazla bilgi icin:
The Paleoanthropology of Greece

KATERINA HARVATI, ELENI PANAGOPOULOU, AND CURTIS RUNNELS

Evolutionary Anthropology 18:131–143 (2009)

doi: 10.1002/evan.20219